Νικόδημος

I

Ποιητής από την Ηράκλεια. Στην Παλατινή Ανθολογία σώζονται επτά επιγράμματα του, που ονομάζονται ανακυκλικά (το νόημά τους δεν μεταβάλλεται ακόμη κι αν οι λέξεις διαβαστούν με την ανάποδη σειρά).

II

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Μαθητής του Ιησού. Επίσημος Ιουδαίος, ίσως Φαρισαίος. Ήταν από τους κρυφούς μαθητές του Ιησού (Ιωαν. Ιθ’ 39 - 41). Μαζί με τον Ιωσήφ Αριμαθαίας, ο οποίος ήταν και αυτός πλούσιος και επίσημος Ιουδαίος, έθαψαν το σώμα του Ιησού. Η μνήμη του τιμάται την Κυριακή των Μυροφόρων.

2. Ήταν ασκητής στα όρια της Μονής Βατοπεδίου και δάσκαλος του Γρηγορίου Παλαμά. Η μνήμη του τιμάται στις 11 Ιουλίου.

3. Ν. ο οσιομάρτυς. Καταγόταν από το Ελμπασάν της Αλβανίας. Ήταν πρώην εξωμότης. Μαρτύρησε με αποκεφαλισμό, από τους Τούρκους (το 1722 ή 1709) στο Βελιγράδι. Η μνήμη του τιμάται στις 11 Ιουλίου.

4. Καταγόταν από τα Μετέωρα. Μαρτύρησε το 1551. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Αυγούστου.

5. Με πατριαρχική και συνοδική πράξη την 31 Μαΐου 1955 ανακηρύχτηκε άγιος. Η μνήμη του τιμάται στις 14 Ιουλίου. Βλ. λ. Νικόδημος Αγιορείτης.

III

Όνομα μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος.

1. Ν. Αναγνώστου (Λισβόριο, Μυτιλήνη 1931 –). Μητροπολίτης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Χάλκης και μετεκπαιδεύτηκε στο Πανεπιστήμιο Μπέρμιχαμ της Αγγλίας (Μάστερ στην Καινή Διαθήκη). Το 1955 χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Υπηρέτησε ως εφημέριος σε ιερούς ναούς της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων (1955-59), ως Πρωτοσύγκελος στην Ιερά Μητρόπολη Μυτιλήνης (1959-77), ενώ κατά την περίοδο 1977-80 εργάστηκε ως καθηγητής στην Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια ανέλαβε προϊστάμενος του ιερού ναού Αγίου Νικολάου Κ. Πατησίων (1980-81). Διατέλεσε, επίσης, ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βλατάδων και Αντιπρόεδρος του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών. Το 1981 εξελέγη Μητροπολίτης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου, όπου έχει επιτελέσει σημαντικό ποιμαντορικό, πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο. Έχει γράψει αρκετά βιβλία που αναφέρονται, κυρίως, στην Καινή Διαθήκη, ενώ άρθρα και μονογραφίες του έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Σπουδαιότερα έργα του είναι Η Βασιλεία του Θεού κατά την Καινήν Διαθήκην, Η Θεοτόκος εις την Καινήν Διαθήκην, το Μυστήριον του Σταυρού, Η Μαρτυρία της Εκκλησίας, Η χαρμολύπη του Σταυρού κ.ά.

2. Νικόλαος Βαλληνδράς (Αθήνα 1915 –). Μητροπολίτης Πατρών. Σπούδασε στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1936). Το 1939 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1944 πρεσβύτερος. Υπηρέτησε ως Αρχιδιάκονος στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών (1939-41), ιεροκήρυκας στην Αθήνα και στα Ιωάννινα, ενώ διετέλεσε Γραμματέας της Αρχιεπισκοπής Αθηνών (1939-57), ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη (1957-61) και διευθυντής της θεολογικής σχολής του Τιμίου Σταυρού Βοστόνης (1961-62). Το 1965 εξελέγη Μητροπολίτης Ζιχνών και Νευροκοπίου, όπου επιτέλεσε αξιόλογο ποιμαντικό έργο. Το 1974 μετατέθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Πατρών, στην οποία συνεχίζει το σημαντικότατο και πολυποίκιλο πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο. Παράλληλα έχει και πλουσιότατο συγγραφικό έργο. Έγραψε αγιολογικές μελέτες, ασματικές ακολουθίες και άλλα ιστορικού και εκκλησιαστικού περιεχομένου βιβλία, σπουδαιότερα από τα οποία είναι: Νικόδημος Αγιορείτης ο εκ Νάξου… (1961), Εγκώμια εις τον Όσιον Πατάπιον (1968), Βραχέα Ιστορικά σημειώματα περί των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος (1970), Αγώνες Εθναρχούσης Εκκλησίας (1971), Ο σταυρός του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέου (1980), Εκκλησία και Έθνος εν τη Ορθοδοξία (1983), Θεομητορικά μηνύματα (1985), Μηνύματα Δεκαπενταυγούστου (1988), Ιεραποστολικά μηνύματα (1989), Μηνύματα Τριωδίου (2 τόμοι 1991-1993), Η ψυχογραφία του Γρηγορίου Παπαφλέσσα (1991), Παρακλητικός κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον την Γηροκομήτισσαν (1995), Ιερά Παράκλησις προς τον Άγιον Νικόλαον Πλανάν (1995) κ.ά. Έγραψε, επίσης, μουσικές και μουσικολογικές διατριβές και συνθέσεις, όπως είναι το Ορατόριον της Αποκαλύψεως, Τα Άγια Πάθη κατά Ματθαίον κλπ. Τέλος, είναι μέλος της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών και της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, έλαβε δε πολλές τιμητικές διακρίσεις.